Kunnen planten resten van shampoo, medicijnen en bestrijdingsmiddelen uit het rioolwater zuiveren? Dat onderzoeken we bij de rioolwaterzuivering (RWZI) Vollenhove. Jaren geleden is in het Kadoelermeer namelijk een gebied aangewezen waar gezuiverd water van de RWZI extra wordt nagezuiverd via een natuurlijk filter met planten (helofyten). We onderzoeken nu of we het filter ook kunnen gebruiken om deze microverontreinigingen uit het water te halen. Hiervoor doen we een verkennende meting. Daarna beslissen we of een verdiepend onderzoek nodig is. In december 2023 verwachten we de resultaten van de meting. Paul Kemp, adviseur Waterketen Onderzoek en Advies vertelt meer over de meting en het onderzoek.

Wat is een helofytenfilter?

“Een helofytenfilter (ook wel moerasfilter) is een natuurlijke methode om rioolwater te zuiveren. Het voordeel is dat de natuur zijn werk doet. Er is weinig energie, onderhoud en beheer nodig. Een helofytenfilter neem wel veel ruimte in. Om dit nadeel te beperken kan het worden gecombineerd met een traditionele zuivering. Hierdoor kan gezuiverd water dat uit een rioolwaterzuivering (RWZI) komt, extra nagezuiverd worden. Het natuurlijke filter bestaat uit planten (helofyten) waardoor het ook bij kan dragen aan bijvoorbeeld de biodiversiteit. Het helofytenfilter in Vollenhove is niet het eerste helofytenfilter dat wordt getest in Nederland. Het is wel het eerste helofytenfilter dat als nazuivering is toegepast in ons werkgebied met als doel een natuurlijke oever te creëren die ons helpt de waterkwaliteit te beschermen”.

Waarom doet WDODelta dit onderzoek?

Het helofytenfilter van bovenaf
Het helofytenfilter van bovenaf

“Waterschap WDODelta doet veel onderzoek naar microverontreinigingen. Dat is een verzamelnaam voor een grote groep stoffen waaronder geneesmiddelen, weekmakers, brandvertragers, bestrijdingsmiddelen en resten uit persoonlijke verzorgingsproducten. Een RWZI kan een hoop uit afvalwater zuiveren, maar niet alles. Daarvoor moet meer gebeuren. Bij de RWZI Vollenhove onderzoeken we of het helofytenfilter helpt om microverontreiniging uit het water te halen. Er is veel literatuuronderzoek, maar hoe het filter bij ons in de praktijk werkt hebben we niet eerder getoetst. Werkt het filter nog goed? Wat is de invloed van dieren uit de omgeving op het filter? En wat doen flucturerende waterstanden, stroominrichtingen en wind met het filter? Dit zijn vragen die we mee kunnen nemen in dit onderzoek”.

Hoe test WDODelta of het filter nog werkt?

“Eerst willen we weten of de stromingsrichting in het helofytenfilter nog voldoet aan het ontwerp. Hiervoor hebben we een natuurvriendelijke bentoniet (kleimineraal) toegevoegd in de laatste stap van de RWZI. Helaas hebben we door de flinke lading kroos hier niets van terug gezien in het helofytenfilter. Wel konden we met drone-beelden goed de randen van het helofytenveld volgen. We hebben dus met een visuele inspectie kunnen vaststellen dat bij laag water het oorspronkelijke ontwerp nog staat. Het rioolwater dat de RWZI heeft gezuiverd, het effluent, hebben we bemonsterd. Net als het effluent bij het helofytenfilter. De resultaten van deze bemonstering zullen ons een inschatting geven of de ecologische nazuivering bijdraagt aan het verwijderen van microverontreiniging”.