Startsein unieke restauratie van meer dan 100 jaar oude buizen gemaal Stroink
Het historisch gemaal A.F. Stroink in Vollenhove, een rijksmonument en belangrijk onderdeel van het watersysteem in Noordwest-Overijssel, ondergaat binnenkort een bijzondere restauratie. Het algemeen bestuur van Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) stemde in met de aanpak van de drie grote monumentale pers- en zuigbuizen. Deze restauratie – de eerste in meer dan een eeuw – is essentieel om de werking van het gemaal voor de komende decennia te garanderen. De werkzaamheden starten in het najaar van 2025. De kosten worden geraamd op 5,5 miljoen euro.
De restauratie wordt uitgevoerd in samenwerking met aannemer Van Hattum en Blankevoort. De ruim 100 jaar oude buizen zorgen niet alleen voor het afvoeren van water, maar zijn ook essentieel voor de werking van het gemaal. De buizen zorgen er met een vacuüm voor dat water omhoog wordt gepompt, vergelijkbaar met het zuigen aan een rietje. Dit is belangrijk voor de afvoer van water. In de afgelopen jaren bleken deze zogeheten zuig- en persbuizen na zo’n 100 jaar trouwe dienst lekkage te vertonen.
Hans Pereboom, lid van het dagelijks bestuur van het waterschap: “Samen met onze aannemer voeren we een unieke restauratie uit aan de drie imposante buizen. Deze ingreep is noodzakelijk om Stroink ook de komende 50 jaar betrouwbaar te laten functioneren. Bovendien behouden we een bijzonder stuk cultuurhistorie. En belangrijk: het gemaal blijft tijdens de restauratie gewoon operationeel.”
Hollands glorie
Door de leeftijd en historische waarde van Stroink is de renovatie technisch uitdagend. De buizen zijn sinds de bouw in 1918 niet eerder vervangen of ingrijpend gerenoveerd. Roel van de Horst, ontwerpleider en samen met zijn team verantwoordelijk voor de restauratie van de buizen: “Dit is geen alledaagse klus. We werken aan een stuk Nederlands watererfgoed dat nog steeds een cruciale rol speelt in het moderne waterbeheer. Gemaal Stroink is nog echt Hollands glorie. De combinatie van historie en techniek maakt dit project zo bijzonder.”
Gemaal Stroink
Gemaal Stroink regelt de waterpeilen op de boezem (waterbergingsgebied) van Noordwest-Overijssel en indirect van de polders in Noordwest-Overijssel, de polder Nijeveen-Kolderveen en het stroomgebied van de Vledder- en Wapserveense Aa in Drenthe. Oorspronkelijk pompte het gemaal alleen water uit het gebied weg. Sinds 1996 kan er naast het gemaal ook water vanuit het IJsselmeer ingelaten worden als het waterpeil te laag is. Dit heeft gezorgd voor een betere waterkwaliteit, vooral in de omliggende natuurgebieden.
Belangrijke schakels
Gemalen en stuwen zijn belangrijke schakels voor het verdelen van water. Ze brengen of houden water in een gebied op peil en zorgen voor de juiste balans tussen te veel en te weinig water. Het gewenste waterpeil hangt af van de functie van het gebied, bijvoorbeeld landbouw, natuur of stad. In totaal beheert het waterschap ongeveer 370 gemalen en 1.980 stuwen. Deze renoveert of vervangt WDODelta gemiddeld eens in de 25 jaar. Voor de buizen van gemaal Stroink is het na ruim 100 jaar nu zover.