Polders Nijeveen Kolderveen en nieuw gemaal Leenders klaar voor de toekomst
In het landbouwgebied Nijeveen Kolderveen, ten noorden van Meppel, is het afgelopen jaar hard gewerkt aan het verbeteren van de zogeheten waterhuishouding. Met de aanpak van het gebied heeft Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) een goed functionerend en toekomstbestendig watersysteem gemaakt. Dat houdt in dat de hoofdwatergangen en waterpeilen zijn aanpast en dat er een nieuw gemaal is gebouwd met een grotere capaciteit. Zo kan het waterschap beter anticiperen op extremen in het weer, zoals flinke plensbuien of juist langdurige droge periodes. Op vrijdag 20 januari werd het project officieel opgeleverd door bestuurders van de samenwerkende partijen.
Wateroverlast tegengaan
In het zuidelijk deel van de polder ontstond bij hevige neerslag wateroverlast. Om dit tegen te gaan, bouwde het waterschap een nieuw gemaal, zijn de waterpeilen aangepast en zijn (hoofd)watergangen verbreed. Hierdoor kan meer en sneller regenwater worden afgevoerd. “Met name de landbouw profiteert van het verbeterde watersysteem”, vertelt dagelijks bestuurslid Hans Pereboom. “Daarvoor is dit project voornamelijk bedoeld. Maar door de verbeteringen is nu ook nieuwbouwwijk Nieuwveense Landen in de gemeente Meppel minder kwetsbaar voor wateroverlast.”
Gemaal Leenders
Het nieuwe gemaal Leenders is met zorg ontworpen door het lokale architectenbureau B+O Architectuur en Stedenbouw uit Meppel. In het ontwerp is de industriële functie van het gemaal zichtbaar gemaakt. Dit komt onder andere tot uiting in de semi-transparante gevels waarin ronde openingen in de binnenschil zijn gemaakt. Na zonsondergang schijnt er gekleurd licht vanuit het gemaal naar buiten.
Als er één pomp draait, is dat groen, bij twee pompen geel, bij drie pompen oranje en als het gemaal op volle capaciteit draait, is de kleur rood. Het industriële karakter van het gemaal komt ook tot uiting in de metselwerkribben, de schoorstenen en de zinken dakbedekking.
Minder CO2-uitstoot
Dit alles maakt het een karakteristiek pand, passend bij de historie van het gebied. Pereboom: “Bij de bouw van dit gemaal was duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt. Zo kozen we voor een robuust gebouw met een lange levensduur en gebruikten we cementloos beton en prefab geveldelen. Hiermee werd de bouwtijd korter en daarmee weer de CO2-uitstoot minder. Verder is de bestaande persleiding hergebruikt voor vissen. Via de persleiding kunnen de vissen langs het gemaal zwemmen. Het vormt dan geen obstakel meer. Dit bevordert de vismigratie en is positief voor de visstand.”
In het nieuwe gemaal zijn drie grote pompen geplaatst met in totaal een capaciteit van 165.000 liter per minuut. Het teveel aan water uit de polder Nijeveen Kolderveen wordt afgevoerd op het Meppelerdiep. Pereboom: “Met het nieuwe gemaal kunnen we werken met ‘flexibel peilbeheer’, zoals wij dat noemen. Daarmee kunnen we beter reageren op de watervraag vanuit landbouw en natuur. In de gedeeltelijk open gevel hangen nestkasten voor vogels. De verwachting is dat met name zwaluwen hier gebruik van gaan maken.
Karakteristieke windmolen
Om er voor te zorgen dat de aanpassingen van het watersysteem in de polders geen invloed hebben op het natuurgebied Kiersche Wijde, is tussen het natuurgebied en de landbouwpolder een zogeheten ecologische bufferzone aangelegd. “In deze zone verhogen we de waterstand om het water zo lang mogelijk vast te houden voor droge periodes”, aldus Pereboom. “De nieuw aangelegde kades begrenzen deze zone.”
Om voor voldoende water in de bufferzone te zorgen, plaatste het waterschap geen klein gemaal, maar bedacht het een andere oplossing: een karakteristiek windmolentje. Deze molen pompt water op, zodat in een belangrijk deel van de bufferzone een zogeheten plas-dras inrichting ontstaat, passend bij de gestelde natuurdoelen voor het Natura2000-gebied Kiersche Wijde.
Dit project kreeg steun van het Europees Landbouwfonds(externe link) voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
