We maken plannen om het Overijssels kanaal tussen Deventer en Raalte opnieuw in te richten, zodat het voldoet aan Europese en landelijke regelgeving. Het Overijssels kanaal is belangrijk voor het aan- en afvoeren van water. Daarom streven we hier naar een duurzame en toekomstbestendige inrichting voor onder andere de landbouw en natuur. Zo zijn we beter voorbereid tegen wateroverlast of droogte en verbeteren we de waterkwaliteit. Dat doen we graag samen met u.

Waar?

Het Overijssels kanaal loopt van Deventer via Heeten naar Raalte. Het Overijssels Kanaal zelf ligt grotendeels (circa 12 kilometer) binnen gebieden waar landbouw plaatsvindt. De lengte van het kanaal in stedelijk gebied bedraagt ongeveer 4,5 kilometer. 

Wat doen we?

We onderzoeken welke plaatsen geschikt zijn voor het aanleggen van natuurlijke oevers. Een natuurvriendelijke oever is een geleidelijk aflopende overgang van land naar water, wat goed is voor flora en fauna. Een steile oever biedt amper leefmogelijkheden voor diverse planten, vissen en andere waterdieren. Bij een natuurvriendelijke oever is die ruimte er wel. Planten trekken verschillende kleine waterdiertjes, vissen, insecten, vogels en zoogdieren aan, die er voedsel kunnen zoeken, schuilen of zich voortplanten. Veel waterplanten hebben een zuiverende werking. Ze zijn behalve mooi om te zien dus ook goed voor de waterkwaliteit.

Ook onderzoeken we of het mogelijk is om gemaal Ankersmit en/of de Prins Bernhardsluis in Deventer vispasseerbaar te maken. Zo wordt het makkelijker voor de vissen om vanuit de IJssel naar het Overijssels kanaal te zwemmen en omgekeerd. Dit bevordert de vismigratie en is positief voor de visstand. Een goede visstand hoort bij een gezond ecosysteem in en rond het water.

Verder bekijken we op welke plekken we onderhoud moeten uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van een constructie die de waterkant beschermt (beschoeiingen) of nieuwe bootinlaatplaatsen. We ontwikkelen dan een bijpassend onderhoudsplan.

Peilbuizen langs het kanaal

Om te monitoren hoe grondwaterpeilen reageren in de omgeving van het kanaal (bijvoorbeeld voor, tijdens en na baggerwerkzaamheden) hebben we in 2022 op verschillende plekken peilbuizen geplaatst. Een peilbuis is een buis van een paar meter lang die we in de bodem plaatsen. Door een filter kan het grondwater in de buis lopen. Zo meten we de stand van het grondwater en krijgen we extra informatie. 

Wanneer

De komende tijd maken we samen met omwonenden en andere bedrijven plannen om het kanaal toekomstbestendiger te maken. In de tweede helft van 2023 leggen we een concept plan voor aan ons bestuur. Daarna werken we de plannen, samen met de omgeving, verder uit. In 2024 willen we het plan dan definitief vaststellen, zodat we aansluitend kunnen beginnen met de uitvoering van de werkzaamheden. 

Met wie?

Aan dit project werken we samen met:

Meer weten?

Contact

Heeft u vragen of opmerkingen over het project? Neem dan contact op met omgevingsmanager Paul Penning.

Genieten van het Overijssels kanaal?

  • Start een wandeltocht van 12 kilometer in Heeten en steek met een trekpontje het Overijssels Kanaal over. Lees hier meer over de wandeling 'Trage toch Schoonheeten
  • Op 10 en 11 juni kunt u meedoen aan een prachtige kunstfietsroute 'Kunst van Hier tot Ginder'. Deze fietstocht langs onder andere het Overijssels kanaal en over (boerderij)erven, maakt verwijzingen naar tradities en gebruiken die van generatie op generatie doorgegeven worden. Op verschillende locaties in het buitengebied van Deventer is beeldende kunst, straattheater en muziek te zien en te horen. Lees hier meer over deze kunstfietsroute

 

Een stukje geschiedenis over het Overijssels kanaal

Het Overijssels Kanaal, de verstilde corridor

De schatkist van Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) is rijk gevuld. Naast bijzondere monumenten hebben ook hele landschappen een historisch verhaal. Een aparte categorie vormen de kilometers lange kanalen en vaarten, die vaak dwars door oude structuren snijden.

Voordat de wegenaanleg op gang kwam, is halverwege de 19e eeuw het Overijssels Kanaal gegraven voor de scheepvaart en afvoer van turf. Dit kanaal bestaat uit verschillende secties tussen Zwolle en Hardenberg met dwars daarop de zijkanalen naar Deventer en Almelo.

Het uitgestrekte kanaal is nooit een echt succes geworden, want al snel werd er een spoorlijn en het bredere Twentekanaal aangelegd. Sinds 1988 is de vaarweg voor de scheepvaart afgesloten en is de waterhuishouding de hoofdfunctie. En heeft het voor WDODelta een belangrijke rol in de aan- en afvoer van water.

Wat maakt dit historische kanaal zo karakteristiek?

Allereerst het perspectief van de lange lijn. De knikpunten in het kanaal geven het water iets oneindigs, als verstilde corridor door het Sallandse landschap. Dat beeld wordt nog eens versterkt door de jaagpaden langs beide oevers. Deze waren bedoeld om de schepen voort te jagen met paarden- of zelfs menskracht. Tegenwoordig worden de paden dankbaar gebruikt door fietsers en wandelaars. De flankerende bossingels en laanbeplanting markeren de lijn en bakenen een eigen wereld af. In de begintijd van het kanaal ontbrak begroeiing om de wind in de zeilen te houden. Toen eenmaal de motor aan boord kwam, was juist wél beplanting gewenst voor beschutting en als baken.

Langs de oevers zijn nog resten te zien van loswallen, ligplaatsen en zwaaikommen waar de schepen elkaar konden passeren. In het perspectief van het water vallen de markante stalen ophaalbruggen op. Voorheen lagen verspreid ook vlotbruggen die konden draaien. Bij de MOK-werf(externe link) in Raalte werden deze bruggen onderhouden. De houten werkplaats en droogschuur langs de scheepshelling herinneren nog aan betere tijden voor het vaarverkeer.

Afbeelding: paden langs de oevers waren bedoeld om de schepen voort te jagen met paarden- of zelfs menskracht.

Afbeelding met kinderen die een boot trekken in het Overijssels kanaal. De paden langs de oevers waren bedoeld om de schepen voort te jagen met paarden- of zelfs menskracht.