Werken aan de Stenendijk betekent ook werken in een historisch interessante en kwetsbare omgeving. Iedere nieuwsbrief belichten we een stukje historie van of langs de Stenendijk. Dit keer over het gemaal Streukelerzijl. 

Het bijna 100 jaar oude gemaal Streukelerzijl stamt uit 1925 en werd gesticht door het toenmalige waterschap De Noorder Vechtdijken. Het gemaal ligt langs de Gennerdijk ten zuiden van het buurtschap Streukel. Hier komen de Grote Grift en de Dedemsvaart samen waarna deze overgaan in het Galgenrak. Het gemaal zorgt voor de afwatering van de achterliggende polder Haerst-Genne. Voor 1925 was lozing van water uit dit gebied alleen mogelijk bij eb in de Zuiderzee via de voormalige afwateringssluis. Naast het gemaal Streukelerzijl werd in 1979 een tweede gemaal gebouwd, het vijzelgemaal Galgenrak.

Beide gemalen zorgen bij hoogwater ook voor de bemaling van de Dedemsvaart. Het water wordt zo uiteindelijk uit de polders gelegen in het binnenland, afgevoerd via het Zwarte Water, het Zwarte meer en uiteindelijk geloosd op het IJsselmeer. Met een totale capaciteit van 12003 per minuut speelt het gemaal dan ook een cruciale rol in de waterhuishouding van de achterliggende polders die rond de NAP nullijn liggen.  

Oorspronkelijk werden vele Nederlandse gemalen met een dieselmotor aangedreven, maar tegenwoordig heeft in veel gevallen een elektromotor de aandrijving overgenomen. Dieselmotoren in gemalen zijn een zeldzaamheid geworden en zullen naar verwachting binnen 10 jaar nagenoeg geheel verdwenen zijn. Gemaal Streukelerzijl heeft een zogenaamde hybride aandrijving van zowel elektro- als dieselmotoren. Het gemaal is daarmee voor de bemalingsgeschiedenis van Nederland van groot belang als een heel vroeg voorbeeld van een poldergemaal met een combinatie van dieselmotoren en elektromotoren aangedreven pompen. Leuk feitje is dat de dieselmotor in gemaal Streukelerzijl ook nog werkt en inzetbaar is. Hiermee vormt het gemaal ook een belangrijk onderdeel van ons (cultuur)historisch watererfgoed. Niet voor niets is het gemaal dan ook een gemeentelijk monument. 

Op dit moment werken wij aan een verkenning voor de renovatie en capaciteitsuitbreiding van gemaal Streukelerzijl en het naast gelegen gemaal Galgenrak. Naar verwachting gaat het bestuur van het waterschap hier in 2023 een besluit over nemen.