Het Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) onderzoekt samen met het kennisinstituut Deltares hoe bij hoogwater het land achter de dijk omhoog wordt gedrukt en vervolgens openbarst. Dat gebeurt met proeven op de IJsseldijk bij Kampen. Het project is onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken.

In de zomermaanden worden twee proeven aan de dijk gedaan. De eerste proef is maandag 10 juli gestart. Hierbij wordt het grondwaterpeil in de ondergrond rond de dijk kunstmatig verhoogd. De grondwaterdruk neemt langzaam toe en gaat de kleiige ondergrond opdrijven. De onderzoekers kijken of de grond ook gaat scheuren en hoe dit in detail verloopt.  

Vanaf maandag 14 augustus start de tweede proef. Daarbij wordt water in de dijk geïnfiltreerd over een lengte van 100 meter. Dit zorgt ervoor dat de ondergrond voor de dijk gaat opdrijven en de dijk zo instabiel wordt dat deze gaat afschuiven. Gekeken wordt hoe het opdrijven en uiteindelijke barsten van de ondergrond de stabiliteit - en daarmee het proces van afschuiven - van de dijk gaat beïnvloeden. 

Het gedeelte van de dijk waar de proeven zijn, heeft bij hoogwater geen functie meer vanwege de nieuw aangelegde dijk bij het Reevediep. Dat maakt deze ‘oude’ IJsseldijk een geschikte proeflocatie om kennis te verzamelen over wat er precies in de praktijk gebeurt bij het opdrijven en opbarsten van de deklaag achter een dijk. 

Theorie en praktijk 

Dagelijks bestuurslid Hans Wijnen: “We weten steeds meer over dijken en hoe we goede dijken voor de toekomst bouwen. Maar we weten ook veel nog niet. Daarom doen we dit soort experimenten in de praktijk. Anders wordt een dijk mogelijk onterecht ‘kapot’ gerekend. Met dit onderzoek proberen we dus dichter bij de werkelijkheid te komen en kennis te verzamelen, zodat we dijken slimmer kunnen versterken.”  

De resultaten van het onderzoek kunnen de waterschappen toepassen op ruim 200 kilometer aan dijken. In het gebied van WDODelta gaat het om zo’n 80 kilometer dijk. De proeven die WDODelta bij Kampen uitvoert, gaan mogelijk besparingen opleveren omdat minder dijken versterkt hoeven te worden – en dus sterker zijn dan gedacht.  

Praktijkonderzoek Opbarsten bij Dijken 

In het praktijkonderzoek Opbarsten bij Dijken onderzoeken het waterschap en Deltares hoe bij hoogwater het land achter de dijk omhoog wordt gedrukt en eventueel gaat opbarsten. Als dat gebeurt wordt de dijk naar verwachting instabiel en schuift het talud van een dijk af. Er is nog onvoldoende kennis over hoe dit opbarsten precies werkt. Met literatuuronderzoek, laboratoriumproeven en een praktijkproef op de IJsseldijk bij Kampen verzamelen het waterschap en Deltares kennis die dijkprofessionals kunnen gebruiken bij het beoordelen en versterken van dijken. 

Hoogwaterbeschermingsprogramma 

Het praktijkonderzoek Opbarsten bij Dijken is onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Hierin werken waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie ooit sinds de Deltawerken. Minimaal 1.500 kilometer dijken en daarnaast 400 sluizen en gemalen, worden de komende dertig jaar versterkt. Verdeeld over 18 projecten pakt WDODelta 180 kilometer dijken aan. Zo wordt gewerkt aan een land waar het veilig wonen, werken en recreëren is.   

Meer informatie op www.wdodelta.nl/opbarstenbijdijken en www.hoogwaterbeschermingsprogramma.nl(externe link).