Liveblog (gesloten): droogte
In dit liveblog houden wij u op de hoogte van de droge ontwikkelingen in ons werkgebied. Hoe vaak we dat doen is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden, zoals temperatuur, neerslag, wind en verdamping. Ook de vraag naar water, bijvoorbeeld voor het beregenen van gewassen, en de mogelijkheden voor het aanvoeren van water zijn van invloed.
Finish droogte in zicht
Woensdag 2 augustus
Van miezer en motregen tot enorme plensbuien. We zagen het de afgelopen week allemaal voorbij komen. En dat blijft volgens de weersvoorspellingen komende week ook nog zo. Door een droogtebril bekeken is dit gunstig. We verwachten dat de droogte binnen ons werkgebied daardoor zo goed als voorbij is.
De grondwaterstanden gingen de afgelopen dagen verder met waarmee ze bezig waren: herstellen. In het overgrote deel van ons gebied is het grondwaterniveau nu normaal voor de tijd van het jaar. De hogere zandgronden in het Drentse deel blijven iets achter, maar niet extreem. De grondwaterstanden liggen daar iets onder normaal. We verwachten dat ze de komende dagen verder stabiliseren of soms zelfs stijgen. De lagergelegen delen in ons gebied zijn door de vele neerslag redelijk nat voor de tijd van jaar.
Gemaal Streukelerzijl aan door zomerse piekbuien
Het wisselvallige weer zorgde voor aanhoudende opname van water in de bovenste grondlaag. Door het geringe aantal zonuren is de verdamping niet bijzonder hoog en het gebruik van water uit de sloot voor het besproeien van gewassen is nihil. We bevinden ons in een overgangsfase van droge naar overwegend normale, tot lokaal tijdelijk natte omstandigheden. Door de zomerse piekbuien wordt het zelfs zo nat dat we lokaal op afvoeren van water moesten overgaan om overlast te voorkomen. Dit geldt bijvoorbeeld in het gebied rondom Dalfsen, waardoor we de gemalen Streukelerzijl en De Broekhuizen (deels) hebben aangezet. Samen beslaan deze gemalen het gebied in de driehoek Hasselt-Dalfsen-Nieuwleusen.
Normaal valt er gemiddeld 80 tot 90mm neerslag in de hele maand augustus. Deze week viel er in 24 uur in het gebied rondom Dalfsen lokaal 60 tot 80mm regen. Lokaal zijn de verschillen groot. In Raalte viel maar 10mm neerslag. Onze peilbeheerders zijn volop in touw om de vele regen het hoofd te bieden en om waar mogelijk nog steeds water vast te houden, maar waar noodzakelijk dus ook water af te voeren.
De verhoging van de waterpeilen tot boven het maximale niveau is teruggeschroefd. Daar hadden we de afgelopen periode al een voorschot op genomen, maar geldt nu voor ons hele gebied. We houden weer de maximale waterpeilen voor in de zomer aan.
Poepbacterie
Momenteel hebben we te maken met twee overschrijdingen van de norm voor de ‘poepbacterie’ (E. Coli) in de officiële zwemlocaties Milligerplas en de Wijthmenerplas (Noord), beide in Zwolle. Voor beide locaties heeft de provincie Overijssel een Waarschuwing afgegeven. Vandaag (woensdag 2 augustus) wordt het water opnieuw bemonsterd. Houd www.zwemwater.nl(externe link) in de gaten voor de meest actuele informatie.
Met dit bericht sluiten we de liveblog Droogte af.
Juli
Regenbuien verdrijven ergste droogte
Donderdag 27 juli
Het was de afgelopen week wisselvallig weer, met regelmatig een flinke regenbui. Dat is goed nieuws voor de droogte. De grondwaterstanden stabiliseren en nemen op een aantal plekken in ons gebied zelfs iets toe. We zien wel verschillen: in Drenthe blijft het droger omdat daar minder neerslag is gevallen.
Wisselvallig weer welkom
De komende dagen verwachten we opnieuw wisselvallig weer. Dat is welkom, want hoewel de regen van de afgelopen weken heeft geholpen, is in sommige delen van ons gebied de grondwatervoorraad nog niet voldoende aangevuld. Dat komt met name door de warme en droge weken die we in mei en juni hebben gehad.
Extra maatregelen voorzichtig afbouwen
Vanwege de droge omstandigheden hebben we extra maatregelen genomen. In de winter en in het voorjaar hielden we al het maximumpeil aan om goed voorbereid te zijn op droge omstandigheden. Daarnaast zetten wij de afgelopen weken het waterpeil in sloten, weteringen en kanalen nog verder boven de normale waterstanden in de zomer. Daardoor hebben we een buffer opgebouwd. Dankzij de regen die is gevallen, is het niet meer nodig om het waterpeil tot boven de maximale peilen op te zetten. We houden waar dat kan regenwater zo goed mogelijk vast, dat is ‘gratis water’ waar we graag gebruik van maken.
We gaan weer voorzichtig richting normale omstandigheden voor de tijd van het jaar. Veel hangt af van de neerslag die de komende twee weken valt.
Kans op blauwalg blijft
Eerder gaven we een negatief zwemadvies voor zwemplas de Lange Kolk in Den Nul vanwege blauwalg. We meten daar nu weer normale waardes, dus het negatief zwemadvies is ingetrokken. Op zwemwater.nl(externe link) vindt u de locaties waar u veilig kunt zwemmen.
Meer regen als pijpenstelen nodig om droogte het hoofd te bieden
Donderdag 20 juli
Ook afgelopen week en dagen heeft het geregend. Die neerslag blijft van harte welkom. Je zou het niet zeggen als je naar buiten kijkt, toch blijft de situatie in ons werkgebied de nodige aandacht vragen. De gevallen neerslag lost de droogte niet op. We zitten nog steeds in de 5 procent droogste jaren in Nederland in deze tijd van het jaar. Dat kan dus een vertekend beeld geven.
De regen wordt vooral opgenomen door de gewassen en de natuur. Maar op de meeste locaties is dit te weinig om door te zakken naar het grondwater daaronder. Er is echter ook positief nieuws: door de verwachting dat er lichte neerslag blijft vallen, zullen de grondwaterstanden in overige delen van ons gebied stabiliseren of zelfs iets stijgen (afhankelijk van de hoeveelheid regen). Voor de komende week is de verwachte hoeveelheid neerslag ongeveer gelijk aan de verdamping. Dat is jammer, we zouden graag meer ‘regen als pijpenstelen’ willen zien.
Gunstiger evenwicht
Ook voor het water in de sloot blijven we licht voordeel houden van de neerslag die van tijd tot tijd valt. De hoeveelheden en heftigheid verschillen per gebied en logischer wijs dus ook in hoeverre we daarvan kunnen profiteren. Over het algemeen is er een iets gunstiger evenwicht, waarbij de druk voor het aanvoeren van water het gebied in licht afneemt. Ook de beregening van gewassen met water uit sloten en kanalen maakte even een pas op de plaats. Al zien we inmiddels de aanvragen hier voor wel weer opleven. Zolang het kan, blijven we de waterpeilen in sloten, weteringen en kanalen opzetten tot boven het normale maximum. We zien dat het nut heeft en het leidde tijdens hevige buien niet tot wateroverlast.
Waterkwaliteit
De aangetroffen blauwalg in zwemplas de Lange Kolk in Den Nul is nog steeds aanwezig. Hierdoor heeft de provincie Overijssel inmiddels een negatief zwemadvies ingesteld. Voor de waterkwaliteit blijven we ons focussen op zowel hoge (water)temperaturen als hevige regenbuien. Bij hoge temperaturen warmt het water op, waardoor het risico op blauwalg en botulisme toeneemt. Bij hevige plensbuien geldt dit voor zogeheten riooloverstorten. Hierdoor kan er lokaal zuurstofgebrek in het water ontstaan, waardoor vissen het moeilijk krijgen. Dat is op dit moment nog niet aan de orde geweest.
Neerslag geeft verlichting, waterschap blijft op haar hoede
Donderdag 13 juli
De neerslag van afgelopen week geeft verlichting. Dat is bijvoorbeeld te zien aan het gras in de tuin en langs de weg dat weer groen kleurt. Ook in ons werkgebied zien we de grondwaterstanden bijtrekken. Toch lost de neerslag die gevallen is de droogte niet op. Met name in Drenthe blijft het droog. We zijn blij met de neerslag, maar blijven op onze hoede en houden de droge omstandigheden nauwlettend in de gaten.
Groen gras door ‘hangwater’?
De grond bestaat uit verschillende lagen. De laag met grondwater is daar één van, deze ligt diep onder de grond. Een laag die dichter bij de oppervlakte ligt is de zogenaamde ‘hangwaterzone’. Zodra het regent, trekt het water als eerste door deze zone de grond in. Natuur en gewassen, zoals gras en mais, wortelen zich in deze zone en halen onder andere daar hun water vandaan. De buien van afgelopen week zijn een goede voorraad voor de hangwaterzone en daarmee voor de gewassen en de natuur. De groene kleur komt dus weer iets terug. Het overtollige water stroomt verder omlaag naar de diepere grondwaterlagen.
Volop water aanvoeren
We zien dat beregenaars een pas op de plaats maken en het aantal onttrekkingen daalt. In combinatie met de neerslag van afgelopen week zorgt dit ervoor dat de druk op ons watersysteem afneemt. Toch blijven we, vanwege wisselvallige weersomstandigheden, alert op de droogte en zetten we alles op alles om de droogte te beperken. Waar het kan, blijven de waterpeilen op maximale stand.
Blauwalg
Op dit moment is er bij één van onze officiële zwemwaterlocaties, de Lange Kolk in Den Nul, blauwalg aangetroffen. De Provincie Overijssel heeft voor deze zwemlocatie een waarschuwing afgegeven. Het risico op blauwalg wordt groter bij oplopende temperaturen. Op zwemwater.nl(externe link) kunt u controleren waar u veilig een plons kunt maken.
Neerslag en storm geven adempauze, maar de droogte houdt aan
Woensdag 5 juli
In combinatie met minder warme temperaturen gaf de neerslag van afgelopen dagen verlichting. Ook draagt de neerslag van storm Poly bij aan het herstel van de droge omstandigheden. Daarmee zien we het neerslagtekort afvlakken.
Dat geldt ook voor de grondwaterstanden in de droge delen van ons werkgebied (Drenthe en Noord-Overijssel). Deze zijn laag, maar de gevallen neerslag helpt een handje en daarmee neemt de sterke daling van de grondwaterstand af. In de gebieden IJsseldelta en Salland zien we de grondwaterstanden voorzichtig stijgen.
Hoewel de verwachting is dat de komende week opnieuw neerslag valt, houdt de droogte aan. Vooralsnog hoort 2023 bij de 5% droogste jaren in Nederland.
Beperken
We blijven alles op alles zetten om de droge omstandigheden te beperken. Neerslag dat in ons gebied valt, houden we vast en waar mogelijk voeren we extra water aan. Daarnaast voeren we zoals gebruikelijk in onze sloten, kanalen en weteringen maaionderhoud uit. Dat zorgt ervoor dat het water goed aan- en afgevoerd kan worden.
Agrariërs kunnen hun steentje bijdragen door onttrekkingen voor beregenen te melden en met ons af te stemmen. Zo kunnen we gezamenlijk kijken wat de mogelijkheden zijn.
Alert
Bij de buien die vallen, blijven we alert op lokale overlast en problemen met de waterkwaliteit. Zo kunnen hevige buien riooloverstorten veroorzaken. Dit betekent dat de riolering de hoeveelheid water soms niet kan verwerken. Op enkele locaties in het rioolstelsel stroomt het riool dan over via een zogeheten ‘overstort’. Het ongezuiverde water stroomt dan in een nabijgelegen watergang of vijver. Dit water bevat veel organisch materiaal en onttrekt zuurstof, waardoor er risico op vissterfte kan ontstaan.
Zwemwater
Met warmere temperaturen op komst, focussen we ons ook op blauwalg. De officiële zwemwaterlocaties in ons werkgebied hebben op dit moment géén bijzonderheden met betrekking tot de zwemwaterkwaliteit. Op zwemwater.nl(externe link) kunt u controleren of u ergens veilig kunt zwemmen.
Juni
Droogte houdt aan: welkome regen is nog geen zegen
Woensdag 28 juni
De neerslag van de afgelopen dagen geeft weliswaar enige verlichting, maar echt zoden aan de dijk zet het (letterlijk) nog niet. We blijven ons inzetten op het maximaal vasthouden van water en het aanvoeren van water waar dat mogelijk is. Hetzelfde geldt voor het hoger zetten van de waterstanden boven het normale maximale peil voor in de zomer. We zijn alert op mogelijke buien die lokaal tot overlast kunnen zorgen of problemen voor de waterkwaliteit kunnen veroorzaken. Hoewel de verwachting is dat aankomend weekend opnieuw enige neerslag valt, blijft de droogte aanhouden.
Grondwaterstanden verschillen
De grondwaterstanden waren in het voorjaar relatief hoog, wat zorgde voor een goede startpositie. Inmiddels zijn ze sterk gedaald. In het noordelijke deel van ons werkgebied (Drenthe en Noord-Overijssel) staat het grondwater laag voor de tijd van het jaar en blijven ze dalen. In de lage delen, denk aan de IJsseldelta en Salland, zorgde de neerslag voor een geringe stijging van de grondwaterstanden.
Waterbeheer
Over het algemeen geven de regen en de lagere temperaturen een beetje verlichting. Zo neemt de verdamping tijdelijk wat af en spelen agrariërs in op de (wisselvallige) weersomstandigheden met het gebruik van water uit sloten om gewassen te besproeien. De capaciteit om water aan te voeren is direct afhankelijk van verdamping en de watervraag en schommelt mee met de weersomstandigheden. Momenteel zitten we gemiddeld op ongeveer 70-75 procent van de beschikbare capaciteit om water aan te voeren ons gebied in. Desalniettemin blijven we alert, omdat we op bepaalde locaties nog steeds tegen de grens van onze aanvoercapaciteit aanzitten.
Prima vooruitzichten
Er is licht wisselvallig weer in het vooruitzicht, met vooral donderdag tot en met zaterdag perioden met regen. Voor de langere termijn (eerste week juli) is het aanhoudend wisselvallig weer met kans op neerslag. Volgens de KNMI-verwachting gaat de hoeveelheid neerslag gelijk zijn aan de dagelijkse verdamping. De verwachting is dan ook dat het neerslagtekort de komende twee weken niet verder toeneemt.
Waterpeilen extra omhoog om kostbaar water niet te verliezen
Vrijdag 23 juni
Als maatregel vanwege de droogte zetten we in een deel van ons werkgebied de waterpeilen in sloten, weteringen en kanalen extra hoog op tot boven het normale maximumpeil. Hiermee houden we extra water vast, zoals de regen die is gevallen, en aangevoerd in het gebied. Zo bouwen we een buffer op om bij aanhoudende droogte zolang mogelijk aan de watervraag te kunnen voldoen.
Watervraag neemt toe, focus op aanvoer van water
Woensdag 14 juni
Na een nat voorjaar valt er inmiddels al een maand geen neerslag in ons werkgebied. Dit betekent dat we de situatie zien veranderen van een relatief gunstige en natte uitgangssituatie naar een toenemend verdrogend gebied. Het neerslagtekort is hard aan het oplopen. Dit zien we ook terug in de grondwaterstanden. Die waren in het voorjaar nog relatief hoog, maar daalden de afgelopen weken fors. Momenteel staan de grondwaterstanden op ‘normaal tot droog voor de tijd van het jaar’, maar we zien deze wel dalen.
Vanwege de aanhoudende droogte en het warme weer ligt onze focus op het aanvoeren van water ons gebied in. Dit doen we vanuit de IJssel, het IJsselmeer en de Vecht. De afvoer van de Rijn, waar de IJssel vanaf takt, zien we dalen. Ditzelfde geldt voor de Vecht. Het gemiddelde IJsselmeerpeil is door Rijkswaterstaat omhoog gezet voor meer watervoorraad. Vooralsnog is er voldoende water beschikbaar om aan de stijgende watervraag te voldoen. We doen onze uiterste best om alle aanvragen voor het onttrekken van oppervlaktewater te organiseren. Dat doen we onder andere door de waterpeilen zo hoog mogelijk te zetten om water vast te houden en om aan de vraag vanuit landbouw en natuur te voldoen. Op dit moment zijn er geen onttrekkingsverboden ingesteld.
Ook houden we onze dijken en de waterkwaliteit goed in de gaten. Op dit moment zijn verdere maatregelen niet nodig.
De temperaturen blijven de komende dagen/weken hoog. Ook is het afwachten of er neerslag van betekenis valt. Daarom verwachten we dat het droger wordt en hierdoor de druk op het watersysteem verder zal toenemen.
Meer informatie over droogte
Door klimaatverandering en weersextremen nemen de watervraag en de kans op droogte toe, terwijl de beschikbaarheid van water in voorjaar en zomer juist afneemt. Hierdoor kunnen vraag en aanbod uit balans raken, waardoor watertekorten ontstaan. Overal en altijd voldoende water van goede kwaliteit is niet meer vanzelfsprekend. Om de schade zoveel mogelijk te beperken, is het noodzakelijk om het beschikbare water beter te verdelen en er zuinig mee om te gaan.